تاکید فراکسیون راهبردی و کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بر ایجاد استراتژی مشخص در تولید مسکن

رئیس فراکسیون راهبردی و سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در نشست با اعضای شورای سیاست‌گذاری نخستین کنفرانس ملی راهبردهای اقتصاد مسکن انبوه بر ایجاد استراتژی مشخص در تولید مسکن و بازنگری بر طرح جامع مسکن تاکید کردند.

به گزارش روزنه هنر، اولین جلسه شورای سیاست‌گذاری نخستین کنفرانس ملی «راهبردهای اقتصاد مسکن؛ انبوه سازی و معماری پایدار» در کمیسیون تلفیق و بودجه مجلس برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدرضا میرتاج الدینی، رئیس فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم با تسلیت ایام ماه محرم با اشاره به برگزاری این کنفرانس تاکید کرد: مسکن یکی از مسائل اصلی کشور است و این موضوع به این زودی به سرانجام نمی‌رسد. اصل ۳۱ قانون اساسی می‌گوید که داشتن مسکن متناسب با نیاز حق هر خانواده ایرانی است و دولت موظف است برای آنان که نیازمندتر هستند زمینه اجرای این اصل را فراهم کند. ما باید تصویر شفافی از وضعیت مسکن امروز داشته باشیم. آخرین آمار ما در این بخش مربوط به ۱۲ سال قبل است؛ در آن گزارش اشاره شده که ۶ میلیون مسکن باید بسازیم و حدود ۲ میلیون مسکن خالی داریم و این از نکاتی است که می‌توان آن را بررسی کرد.

وی گفت: پیشنهاد می‌دهم در این همایش وضعیت فعلی مسکن کشور را به خوبی تصویر کنند، بررسی کنند که وضعیت مسکن در کشور چگونه است و این مهم به صورت کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گیرد. باید مطالعات بین‌المللی هم داشته باشیم و ببینیم آنها چگونه مشکل مسکن خود را حل کرده‌ند؟ سوال من این است ایا مشکل کمبود مسکن در کشورهای پیشرفته هست؟ این کشورها مشکل مسکن فرسوده را نیز حل کرده‌اند.

میرتاج‌الدینی ادامه داد: ساخت موشک سخت‌تر است یا مسکن؟ تکنولوژی ما کمتر از کشورهای پیشرفته نیست. ساخت مسکن از تولید پهباد راحت‌تر است پس توانمندی داریم اما در کشور هنوز خیلی کار روی زمین مانده داریم. ۱۲ میلیون حاشیه‌نشین داریم و ۱۲ میلیون نفر هم بافت فرسوده زندگی می‌کنند و ۲۴ میلیون نفر در بخش مسکن مشکل دارند و تا زمانی که یک خانه فرسوده در کشور وجود دارد نباید آرامش داشته باشیم. مقاوم سازی منازل روستایی از رسالت‌های ما است. در مسکن مهر کار خوبی شد و یک میلیون مسکن هدفگذاری شد اما هنوز به ایده‌آل نرسیدیم.

وی با اشاره به عناوین مطرح شده در این جلسه با تاکید بر دائمی شدن دبیرخانه دائمی این همایش توضیح داد: طرح نهضت ملی مسکن باید در این همایش از جنبه مثبت و منفی بررسی شود. همچنین در بخش فناوری‌های نوین باید پیشنهادات در این همایش مطرح شود و باید وزارت مسکن را نیز به همکاری دعوت کرد. بحث انرژی ساختمان مسئله مهمی است و در این بخش باید برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم. به عنوان مثال تولید گاز در کشور ما یک و نیم برابر کل کشورهای اروپایی است و آنها ۶۰۰ میلیون متر مکعب مصرف دارند و ما به ۹۵۰ میلیون متر مکعب تولید رسیدیم که از این رقم، ۹۴ درصد مصرف و ۶ درصد صادر می‌کنیم که از آن ۷ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کنیم که این رقم برابر با کل بودجه عمرانی کشور است.

رئیس فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: اگر در این بخش بهینه‌سازی شود و ۲۰ درصد صادرات داشته باشیم چقدر عمران بالا می‌رود؟ ما ۲۰ میلیون بخاری غیراستاندارد داریم که مقرر بود ۴ میلیون توسط بهینه‌سازی جابجا شود. اگر شرکت نفت این بخاری‌ها را جمع‌آوری کند و بخاری‌های کم‌مصرف به آنان بدهد به صرفه خواهد بود. تامین سرمایه نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد، کمپین جذب همکاری سرمایه‌گذاری هم باید اتفاق بیفتد و به رقم مشارکت ۲۰ میلیارد تومان در تولید مسکن برسیم. اگر بخش خصوصی پای کار نباشد وعده ۴ میلیون مسکن محقق نمی‌شود.

میرتاج‌الدینی همچنین گفت: در کشورهای دیگر خیلی افراد راغب به خرید ملک نیستند و اگر اجاره‌ها به نوعی باشد که مردم قدرت تامین هزینه‌ها را داشته باشند از این‌رو می‌توان به طرح مسکن اجاره‌ای رسید. دولت زمین و مصالح را تامین کند و سازنده پس از ساخت با ارقام دولتی این واحدها را اجاره دهد. این نرخ باید ثابت و با افزایش منطقی باشد و می‌توان به این طرح فکر کرد.

عبدالجلال ایری، دبیر شورای عالی این کنفرانس و سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: طرح جهش تولید مسکن که با ابتدای شکل‌گیری مجلس یازدهم در دستور کار قرار گرفت یکی از قوانینی است که می‌توانست در ایجاد استراتژی تولید مسکن برای دولت کمک کند.

دولت پنجم و ششم در راستای تدوین سیاست‌های تولید مسکن با استراتژی تامین زمین و زیربنا و شهرک‌های مختلف در این زمینه اقدام کرد و دولت هفتم و هشتم بر مبنای ایجاد تامین سرمایه در قالب وام این سیاست را ادامه داد و دولت نهم و دهم نیز به مسکن مهر روی آورد که معتقدم بخصوص در شهرهای کوچک کار بسیار خوبی بود. در دولت یازدهم و دوازدهم متاسفانه فاقد استراتژی تولید مسکن بودیم و یک چیزی بنام اقدام ملی مسکن در اواخر دولت دوازدهم شکل گرفت و قرارداد ساخت ۵۰۰ واحد مسکونی بر این اساس منعقد شد که به دولت جدید رسید و امیدوارم دولت سیزدهم از آن بهره ببرد.

وی با اشاره به مباحث مطرح شده از جمله مصرف انرژی و قیمت تمام شده مسکن و… عنوان کرد: ما برای سیاست تولید مسکن فاقد استراتژی درستی هستیم و سیاستی نداریم. اصلی‌ترین رکن برای تولید مسکن را به دلیل عدم همکاری بانک‌ها از دست دادیم و بانک‌ها موظف بودند ۲۰ درصد از منابع ارائه تسهیلات را به مسکن بدهند و در سال ۱۴۰۱، ۷ تا ۸ درصد این رقم اختصاص یافت.

ایری بیان کرد: ما در برخی شهرها موفق بودیم اما اعداد را که بررسی می‌کنیم اتفاق مورد نظر نیست و تنها توانستیم برای تامین زمین ۲ میلیون واحد موفق باشیم اما در کلیت موفق نبودیم. هنوز نتوانستیم این مسئله را جا بیاندازیم که نیاز به استراتژی تولید مسکن داریم و تا این برنامه‌ریزی وجود نداشته باشد خروجی خوبی نخواهیم داشت. مجلس در بحث ساماندهی اجاره بها و بازار مسکن ورود و در بحث مالیات بر خانه‌های خالی نیز اقدام کرد اما کلیت این موارد باز انسجام را ندارد و ورود مجلس بر اساس شرایط و مقتضیات است.

وی ادامه داد: در قانون جهش تولید مسکن، بسیاری از مسائل را لحاظ کردیم و اگر برای دستگاهی حکمی برای تخفیف در هزینه‌ها دادیم، قبل از این موضوع صندوق ملی مسکن این درصد را به آنان پرداخت کند. انتظار دارم در این کنفرانس درباره طرح جهش تولید بررسی جدی داشته باشیم و نظرات حاضران را لحاظ کنیم.

در ابتدای این جلسه اعضای شورای سیاستگذاری کنفرانس ملی «راهبردهای اقتصاد مسکن؛ انبوه سازی و معماری پایدار» به مشکلات کشور در زمینه مسکن پرداختند.

جعفر قرائتی ستوده، دبیر این کنفرانس اظهار کرد: یکی از مباحث مغفول در کشور مدیریت کردن هزینه برای کاهش قیمت است و این مسئله در بخش انرژی هم دیده می‌شود. این کنفرانس می‌خواهد برنامه‌ریزی کند و در کنار دولت راهبری و تامین منابع و نیرو و مصالح کند و همراه دولت باشد.

وی با اشاره به محورهای کنفرانس توضیح داد: امیدوارم این محورها را در جلسه‌ای در کنار مدیران دولتی مورد ارزیابی قرار دهیم.

عبدالرضا فرید نائینی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعت ساختمان نیز درخواست کرد از ظرفیت‌های ملی برای توسعه مسکن استفاده شود که ضعف منابع را رفع می‌کند. دانشگاه معتبر، نظام مهندسی معتبر با بیش از ۵۰۰ هزار عضو از جمله این ظرفیت‌ها است، این نقش متاسفانه کم رنگ بوده و این ظرفیت وارد بخش مسکن نشده است.

وی یادآور شد: مشکل اساسی ما برنامه‌های ضربتی است. ایده‌آل خوب است اما زیرساخت فراهم نیست و باید برنامه تدوین کنیم.

امیر روشن‌بخش، رئیس دبیرخانه این کنفرانس نیز با تاکید بر اجرای کمپین مشارکت بخش خصوصی در تولید مسکن گفت: کمپین مشارکت در توسعه ملی باید بخش خصوصی را دور هم جمع کند تا کارشناسان و حاضران نظرات خود را بیان کنند.

ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران نیز در این نشست اظهار کرد: در بخش مسکن که پاشنه آشیل ما است مشکلات عدیده‌ای داریم، برنامه منسجمی برای این کار نداریم و برنامه جامع را بروزرسانی نکردیم. طرح‌های مختلفی همچون نهضت ملی و مسکن مهر و… ارائه شد و خوشحالم نمایندگان مصوبه جهش تولید مسکن را به تصویب رساندند.

وی با بیان اینکه متاسفانه ایده و تفکر مسکن مهری بعد از دولت نهم و دهم از بین رفت توضیح داد: غیر از مسئله زمین باید تامین مالی داشته باشیم. پیشنهاد دادیم از سرمایه بخش خصوصی استفاده شود و در مقابل بخش خصوصی حاضر به تهاتر است.

پیام باقری، نایب رئیس اتاق بازرگانی، کشاورزی، صنایع و معادن ایران درباره راهبرد اقتصاد مسکن توضیح داد: مسکن در اقتصاد کلان جزو پیشرانه‌ها است و زنجیره تولید و جریان ساخت وسیعی را که دربرمی‌گیرد مورد توجه است و مسکن سهم قابل توجهی در خانوار دارد.

وی ادامه داد: ما باید مسکن اقتصادی داشته باشیم و ساخت براساس تکنولوژی‌های روزآمد باشد. برای اینکار اقتصاد مسکن باید خودگردان باشد. باید مدل و روشی برای سرمایه‌گذار تعریف کنیم که بخش خصوصی رغبت فعالیت داشته باشد، دولت هدایت و حمایت کند و مجلس هم همواره پشتیبان بوده است.

مهرداد اشتری، عضو کمیسیون احداث اتاق ایران نیز گفت: براساس اطلاعات در ایران تاثیر مسکن در تولید ناخالص داخلی ۷ درصد است و سهم نیروی کار این بخش ۱۳ و نیم درصد و سرمایه‌گذاری ۳۰ درصد است.

وی پیشنهادات خود را درباره محورهای همایش اعلام کرد و گفت: باید از روش‌های صنعتی انبوه‌سازی استفاده کنیم و روش‌های نوین مسکن‌سازی به هنگام شود.

اشتری توضیح داد: روش‌های مشارکت بین بخش خصوصی و عمومی باید ارتباط کاری دو شریک باشد و این تغییر الگو باید اتفاق بیفتد. تحریم‌های ناجوانمردانه مانع کاهش مصالح می‌شود پس باید روش‌های صنعتی مورد توجه قرار گیرد. همچنین در حوزه طراحی، استفاده از دیدگاه نظامند که هزینه تولید مسکن را پایین بیاورد مهم است.

علیرضا مقدس‌زاده اردبیلی، رئیس شورای هماهنگی تشکل‌های فنی و مهندسی کشور نیز یادآور شد: همه دوستان از فضای مسکن اطلاع دارند و باید زنجیره ارزش در تمام عوامل تولید مسکن ایجاد کنیم. خصوصی‌سازی اتفاق نمی‌افتد و نگاه به مسکن دستوری است. تا زمانی که دولت و بخش خصوصی باهم همراهی نکنند و هر دو مشکلات یکدیگر را درک نکنند تعاملی رخ نمی‌دهد.

سعید سادات‌نیا، عضو هیات مدیره جامعه مهندسین کشور نیز گفت: تصور کردیم یک الگو برای همه سرزمین جواب می‌دهد اما سرزمین ما متکثر اقلیمی و فرهنگی و بومی و مصالح و… است. باید امر سکونت را سامان دهیم و ارتقای کیفیت سکونت را درنظر بگیریم و بدانیم کجا چگونه چقدر با مشارکت مردم محلی بسازیم مهم است.

وی ادامه داد: مشکل مسکن مهر بدون خدمات و زیرساخت بود و این امر مشکلاتی ایجاد کرد و با بسترها و نیازها و کار و اشتغال پیوند در این بخش ایجاد نشد.

آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران با بیان اینکه برای افزایش عرضه افزایش عمر ساختمان و احصای توان مالی جامعه است عنوان کرد: باید برای این مهم مدل مالی برای خرید و مدلی برای تولید درنظربگیریم.

وی افزود: اگر می‌خواهیم از این همایش نتیجه بگیریم باید آسیب شناسی کنیم. نقش آفرینی بخش خصوصی در ساخت و ساز بیش‌تر از دولت است و باید تصمیم‌گیری‌ها با همراهی بخش خصوصی باشد.

علی اصغر کیهانی، پدر صنعت نوین بتن و بنیانگذار دانشگاه ایران فریمکو نیز گفت: علت افزایش مسکن حمایت دولت از افزایش قیمت سیمان و فلزات بود. امروز سیمان به بیش از یک میلیون تومان رسیده است.

وی تصریح کرد: دولت در زمانی می‌خواست افزایش تولید سیمان داشته باشد و احداث صنعت اتفاق افتاد. برای تولید یک تن سیمان ۱۲۶ لیتر سوخت فسیلی مصرف می‌شود و دولت از صادرات هم حمایت می‌کند.

وی افزود: سیمان و فلزات چقدر از دولت سوبسید می‌گیرند؟ به یاد دارم در مسکن مهر با ۳۰ میلیون صاحب خانه شدند. در مقاله‌ای نوشتم با مسکن مهر بی‌مهری نکنید. قیمت‌های سیمان هر روز افزایش می‌یابد و همه تولیدات این بخش داخلی است و چرا این قیمت باید باشد؟

محمد ناصر زنگنه، معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان و فن آوری صنعتی ساختمان نیز گفت: اکنون کشف قیمت مهم است .قیمت برای کارفرما صرفا تعیین کننده نیست اما مشکل زمانی است که دولت در این بخش متصدی می‌شود. دولت تعهد پاریس را امضا کرده و سال ۲۰۵۰ باید کربن به صفر برسد و آیا در مسیر کنونی نباید راه را اصلاح کنیم؟

وی ادامه داد: با سرعت زیاد به سمت تخریب محیط زیست حرکت می‌کنیم، در یک اکوسیستم بسته هستیم و در کشور ۱۰ میلیون بشکه گاز و نفت مصرف می‌کنیم. ما قیمت ساخت مسکن را باید ببینیم. درصورتی که هزینه‌های ساختمان در طول عمر آن نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد و مصرف انرژی مهم است.

زنگنه با اشاره به ناترازی انرژی تصریح کرد: رشد تولید ما در تولید انرژی صفر است و شاهد افزایش ۱۰ درصدی هستیم و با این شدت مصرف چگونه می‌توان انرژی را مدیریت کرد.

حسن نظرزاده دباغ، دبیر انجمن ال اس اف ایران نیز گفت: جایگاه انبوه‌سازی در بدنه دولت کجاست؟ باید قوانین انبوه‌سازی و صنعتی‌سازی را بررسی و اصلاحیه پیشنهادی را مطرح کنید و این خروجی کنفرانس باشد.

وی یادآور شد: مسکن مهر بزرگ‌ترین فرصت مهندسی پس از انقلاب بود که به بی‌راهه رفت. چرا ما باید فولاد را در کشور با قیمت جهانی بخریم؟ امیدوارم دولت و مجلس در این بخش ورود کنند.

امیر افشین رئیسی‌نژاد، عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهرن نیز یادآور شد: متاسفانه در حوزه ساخت و ساز نگاه تخصصی نظام مهندسی کمتر در نظر گرفته می‌شود.

مهندس رهبر نیز با اشاره به موضوع تهاتر سازندگان و تولیدکنندگان مسکن درباره اقدامات این بخش یادآور شد: مدیریت مسکن در بخش خصوصیت است و اگر دولت به بخش خصوصی فرصت فعالیت بیشتر دهد نتایج بهتری کسب می‌شود.

وی یادآور شد: تولیدکنندگان چالش تامین و فروش دارند و اگر این زنجیره خودگردان در شبکه تهاتر ورود کند برای همه سودآور است. الگوی ما تجمیع برندها برای فضای تهاتر است و در ۲ سال گذشته ۳ هزارمیلیارد تومان انجام شده است. من تولیدکننده کالای ساختمانی، جنس خود را با ملک تهاتر می‌کنم که از این استقبال هم شده است.

رهبر ادامه داد: سبد ۷۰ درصدی از تولید مسکن در این تهاتر وجود دارد و امیدوارم در این همایش مدعوین بخش خصوصی در بخش تولید کالا از این تولیدات درجریان تهاتر قرار گیرند.

در ادامه محمد جواد اسماعیلی، مدیرعامل شرکت توسعه‌گران عمران ستاد درباره کمپین همکاری بخش خصوصی در نهضت تولید مسکن توضیحاتی ارائه کرد.

عباس صوفی، رئیس هیات مدیره شرکت توسعه‌گران عمران ستاد نیز در ادامه گفت: دولت در فشار ساخت مسکن است، تصمیمات لحظه‌ای می‌گیرد و مسائل فرهنگی و… دیده نشده است. امروز زمین و مسکن کالای تجاری است. نتوانستیم مشکل زمین را حل کنیم اما زمین داریم و بافت فرسوده بسیاری وجود دارد.

وی ادامه داد: وزارت مسکن نتوانسته هماهنگی میان واحدی در پروسه ساخت ایجاد کند و ما با شهرداری‌ها و نظام مهندسی درگیر هستیم. در حوزه تکنولوژی فقیریم. فناوری گران است و مجبوریم سمت سنتی‌سازی برویم که زمانبر است.