مسعود کیمیایی؛ مثل یه کوه بلند

روزنه هنر – امید غیاثوند
مسعود کیمیایی هفتم مرداد سال ۱۳۲۰ در یکی از محله های جنوب تهران متولد شد، همان محله ای که خاستگاه ضد قهرمانان محبوب وی از «قیصر» تا «رضا موتوری» و «سید» بود.
وی فعالیت در سینما را با دستیاری ساموئل خاچیکیان و بعد ژان نگولسکو فیلمساز رومانیایی آغاز کرد و اما سال ۱۳۴۷ با «بیگانه بیا» نخستین تجربه کارگردانی را پست سر گذاشت.
پس از این تجربه، کیمیایی با ساخت «قیصر» در سال ۱۳۴۸، یکی از پایه گذاران اصلی موج سینمای ایران شد و سرنوشت خود و سینمای ایران را تغییر داد.
«رضا موتوری»، «داش آکل»، «بلوچ» و «خاک» فیلم های کیمیایی بعد از «قصیر» بودند اما وی با ساخت «گوزنها» مهمترین فیلم در کارنامه خود را خلق کرد. اثری ضد سیستم که پس از توقیف و سانسور اکران شد و ماجرای سینما رکس آبادان حین نمایش آن، برای این فیلم حاشیه ساخت.
بسیاری از منتقدان از «گوزنها» به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما یاد می کنند و نتیجه نظرسنجی مجله فیلم در ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸ نیز چنین بود.
سال ۱۳۵۵ «غزل» را ساخت و با «سفر سنگ»(۱۳۵۶) پرونده فیلمسازی کیمیایی در پیش از انقلاب بسته شد.
کیمیایی سال ۱۳۶۰ «خط قرمز» نخستین فیلم خود را پس از انقلاب ساخت، اثری که توقیف شد و رنگ پرده ندید.
«سرب»(۱۳۶۷) یکی از بهترین فیلم های کیمیایی پس از انقلاب است که به ماجرای پشت پرده انتقال یهودیان به سرزمین موعود می پردازد.
«ردپای گرگ»، «تجارت»، «ضیافت»، «سلطان»، «مرسدس»، «فریاد» و «اعتراض» فیلم های بودند که کیمیایی در دهه ۷۰ به روی پرده برد.
کیمیایی دهه ۸۰ را نیز با «سربازهای جمعه»، «حکم»، «رئیس»، «محاکمه در خیابان» و «جرم» به پایان رساند.
دهه ۹۰ میلادی کیمیایی «متروپل»، «قاتل اهلی»، «خون شد» و «خائن کشی» را ساخت و اکنون پنج سالی است که پشت دوربین نشسته است.
کیمیایی فیلمسازی مولف و تاریخ ساز است که مردان ضدقهرمان محبوب آثار وی از حافظه سینمایی ایرانیان پاک نخواهند شد.
مردانی غیرتی که پاشنه کفش را ور می کشند و با چاقو ضامن دار عدالت را اجرا می کنند.
مردانی که در آثار این کارگردان ۸۳ ساله هیچگاه تاریخ انقضا ندارند!
شنبه هفتم مرداد ۱۴۰۳