تئاتر باید به عمر خود ادامه دهد

کارگردان نمایش «خانهْ عروسک» می‌گوید: وظیفه ماست که نگذاریم تئاتر محو شود و چیزی به اسم دانشگاه هنر از بین برود. زیرا در این سال‌ها تلاش کردیم، درس تئاتر ساختن، بازی کردن و در جهان آن بودن را آموختیم و اگر قرار باشد ساده آن را کنار بگذاریم، بسیار از منطق دور است.

به گزارش روزنه هنر، رویا صفری کارگردان نمایش «خانهْ عروسک» در گفتگویی درباره دلیل انتخاب نمایشنامه‌ای خارجی برای اجرا در ایران و اهمیت اقتباس در تئاتر گفت: فکر می‌کنم سال ۹۶ بود که با آقای علی‌اکبر علیزاد کلاسی تحت عنوان مبانی ادبیات نمایشی داشتم. ایشان در آن کلاس متن‌های کلاسیک مختلفی را برای خواندن به ما معرفی کرد؛ «خانه عروسک» نیز یکی از این متون بود که بعد از خواندنش اتفاق عجیبی در من رخ داد. به طوری که همانجا به خودم قول دادم که روزی متن «خانه عروسک» را کار کنم. البته لازم است بگویم که عنوان اجرای من «خانه‌ عروسک» نیست، بلکه «خانهْ عروسک» است.
او درباره دلیل تغییری که در عنوان نمایش ایجاد کرده، توضیح داد: «خانه عروسک» به معنی خانه‌ای برای عروسک است ولی ما ترجیح دادیم که در این اجرا یک ساکن به حرف آخر کلمه خانه اضافه کنیم تا عروسک بودن را به خانه و افرادی که در آنجا هستند و به طور کل جهانی که آنها داخلش هستند نسبت دهیم.
صفری همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا متن اصلی در اجرا تغییر کرده یا خیر؟ گفت: متن تنها تا جایی که به قصه لطمه نخورد تغییر کرده است. در واقع چینش صحنه‌ها و ساختار آن مقداری تغییر کرده و در این موضوع دخل و تصرف صورت گرفته ولی روایت همان روایتی است که در متن ایبسن نوشته شده است. اگر بخواهم به طور خلاصه بگویم ما در این نمایش با جهان ذهن شخصیت نورا طرف هستیم.
این کارگردان صحبت‌های خود را اینطور ادامه داد: در جهان ذهن یا خواب اتفاقات تحریف شده و بالا و پایین می‌شوند و ما تقریبا با چیزی غیر رئالیستی طرف هستیم. چون ماجرا داخل ذهن می‌گذرد و منطق آن منطق جهان ذهن است. به همین خاطر ممکن است با یک سری تحریف‌ها، اغراق‌ها و بزرگنمایی‌ها طرف باشیم.
او همچنین درباره ریسک پرداختن به متنی که پیش از این بارها در ایران و جهان اجرا شده، گفت: شخصا به این موضوع به عنوان جنبه‌ای مثبت نگاه کردم، چون در پروسه تولید کار، بسیاری؛ از جمله خودم از خودم این سوال را پرسیدند که چرا خانه عروسک؟ در پاسخ می‌گویم چون متنی کلاسیک است. در این مدت که مجبور بودم خلاصه‌ای از این نمایش بدهم، به این فکر می‌کردم که چقدر دشوار است، اگر شما بخواهید از یک متن کلاسیک، یک خلاصه ۴ خطی بنویسید. تقریبا هیچ سالی نبوده که متن خانه عروسک حداقل در نقطه‌ای از جهان اجرا نشده باشد.

کارگردان نمایش «خانهْ عروسک» در ادامه صحبت‌هایش عنوان کرد: فکر می‌کنم همین استقبالی که از متن خانه عروسک در زمان‌های مختلف شده، کاملا مشخص کننده این است که متن کلاسیک در زمان اکنون قابلیت اجرا شدن را دارد. خصوصا برای گروه ما که تحصیلات آکادمیک داشتیم. در حقیقت متن کلاسیک با نگاه خودش معاصرت خودش را تعریف می‌کند. به همین دلیل همیشه خانه عروسک، هملت، اتللو، مرغ دریایی و… حضور داشته است. این یعنی جامعه نیاز دارد که چنین نمایشی روی صحنه برود. البته ما این وظیفه داریم که نگاه خودمان را باتوجه به جامعه‌ای که در آن هستیم وارد متن کلاسیک کنیم و آن زمان، آن را به نمایش بگذاریم.
صفری همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره انتقادها نسبت به اجرای نمایش در شرایط کنونی گفت: در این مدت بسیار در حال تلاش برای جواب دادن به این سوال بودم. با تمام احترامی که نسبت به عقاید دسته‌ای که اعتقاد دارن اکنون تئاتر ضرورت ندارد، باید بگویم که با آنها مخالفم و فکر می‌کنم اتفاقا امروز تئاتر باید به عمر خود ادامه دهد. وظیفه ماست که نگذاریم تئاتر محو شود و چیزی به اسم دانشگاه هنر از بین برود. زیرا در این سال‌ها تلاش کردیم و درس تئاتر ساختن و بازی کردن و در جهان آن بودن را آموختیم و اگر قرار باشد ساده آن را کنار بگذاریم، بسیار از منطق دور است.
او در پایان اضافه کرد: نکته جالب اینکه در این مدت با کسانی هم صحبت می‌کردم که می‌گفتند هر وقت ضرورت تئاتر پیش آمد، دوباره بر می‌گردیم؛ اکنون شنیده‌ام که آنها هم این روزها در حال اجرا هستند. البته شخصا فکر می‌کنم ضرورت تئاتر از همان زمان نابسامان وجود داشته است. ما در همان زمان هم دست از تمرین کردن برنداشتیم و مهمترین تمرین‌های ما در همان روزهای سخت و آشفته بوده است.

منبع: صبا