نگاهی به کنسرت نمایش «کوچه عاشقی»/ اینجا طهران است محله سیروس
کنسرت نمایش «کوچه عاشقی» در عین به تصویر کشیدن داستانی عاشقانه در خلال روایت داستانش به مضامین اجتماعی و فرهنگی نیز می‌پردازد.
به گزارش روزنه هنر از مهر، کنسرت نمایش «کوچه عاشقی» به نویسندگی و کارگردانی جلال الدین دری این روزها در ایوان عطار کاخ سعدآباد روی صحنه است که به همین بهانه نوشا دبیری مهر روزنامه نگار و فعال رسانه یادداشتی درباره این اثر نمایشی و ویژگی‌های مثبت و منفی آن نوشته است.
در این یادداشت آمده است:
«اینجا طهران است، کوچه افتخاری محله سیروس؛ ۲۸ مرداد ۱۳۳۲. در خلال خبرهای شاه و ثریا و مصدق، خبر فوت مشکوک (بخوانید قتل) دختری به نام مهتاب که عاشق و واله خواننده ای فرنگ رفته است به تحریریه روزنامه می رسد و ماجرا از اینجا آغاز می شود. نمایش با تصاویری از درگیری های ۲۸ مرداد و موسیقی با تم مهین پرستی آغاز می شود. «کوچه عاشقی» اشاراتی دارد به نقش محله «شهر نو» در رویدادهای سیاسی پهلوی دوم از جمله ۲۸ مرداد و حمله آنها به منزل محمد مصدق نخست وزیر وقت.
سیدجلال الدین دری، کارگردان نمایش « کوچه عاشقی» را از نمایش «کافه عاشقی» شناختم. آن هم نه با نمایشش بلکه با آواز میثم اکبری. آنجا که می خواند؛ چشم جادو مال تو/ دل آهو مال من/ سر سودا مال تو / همه دردها مال من/ همه دنیا مال تو/ همه صحرا مال من.
«کوچه عاشقی» که این روزها در ایوان عطار سعدآباد روی صحنه می رود در واقع نسخه دیگری از «کافه عاشقی» است که زمستان ۱۴۰۱ و تابستان ۱۴۰۲ نمایش داده شد. کنسرت نمایشی که بخش موسیقی و آواز آن با اختلاف زیاد از نمایشش جلوتر است. حمیدرضا ترکاشند، فایضه کامیاب، هیوا سیفی زاده و پگاه حاج محمدی خوانندگان این نمایش هستند. اجرای زنده تصنیف های قدیمی همچون «چشم نرگس» (محمدرضا شجریان)، «دیدی که رسوا شد دلم» (مرضیه) و … نیز از جمله بخش های لذت بخش این نمایش است.
البته این موضوع نافی بازی قوی بازیگران آن از جمله بازیگر نقش ریحون؛ معشوقه سردبیر روزنامه، بازیگر نقش ممسنی؛ دستیار کمیسر وجاهت و بدری؛ تلفنچی و ماشین نویس سرویس حوادث روزنامه نمی شود.
فضای فوق العاده ایوان عطار در مجموعه فرهنگی هنری و تاریخی سعدآباد یکی از نقاط بالقوه این نمایش است. اجرا در فضای باز و بهره مندی از فضای مشجر و مطلوب آن هم در خرداد گرم ۱۴۰۳. البته که باران استثنایی ۲۵ خرداد امسال و مساله عدم پیش بینی تمهیدات لازم برای سرپوشیده کردن فضا، اجرای آن شب را با مشکلاتی مواجه کرد و تماشاگران نیز به علت شدت باران از ۲۰ دقیقه انتهایی نمایش بازماندند.
اما گنجاندن شوخی های کوچه بازاری و روحوضی در برخی از موارد برای ایجاد حال و هوای طهرون دهه ۳۰ لازم و ضروری ولی در معدود مواردی به وجاهت نمایش ضربه می زد تا جایی که در برخی از نقدهای تماشاگران متوجه می شویم انتظار چنین دیالوگ هایی را از این دست نمایش ها ندارند. از جمله اصطلاح هایی که در فرهنگ کوچه کمتر شنیده شده است اصطلاح «خفه شو، شوش پیاده شو»، «محله التماسی ها» و … است که نویسنده به خوبی از آنها استفاده کرده است. بسیاری از این عبارات، به دلایل متعدد به تدریج از فرهنگ محاوره ای مردم سرزمین ما حذف شده اند. هر چند نسل قدیم تر با بسیاری از این ها آشنایی دارند اما برای نسل جوان، دانستن این عبارات و اصطلاح ها شاید خالی از لطف نباشد.
در عین حال گاف هایی هم وجود دارد مانند زمانی که ممسنی؛ سرباز وظیفه اداره شهربانی از واژه «پلیس» در دیالوگش استفاده می کند در حالی که می دانیم این واژه در آن برهه زمانی هنوز وارد ادبیات محاوره ای ایران نشده بوده است و به جای آن بیشتر از واژه هایی نظیر آژان، پاسبان، شهربان و محتسب استفاده می شد.
یکی دیگر از نکاتی که در این نمایش به چشم می آید شخصیت زنان در آن برهه زمانی است. زنانی که با موج تجددخواهی در دوران مشروطه در دوره گذارند. گذار از بدری رختشورهای لب خط تا ماشین نویسان در تحریریه روزنامه. مضمون محوری «کوچه عاشقی» همانطور که از عنوانش پیداست «عشق و عاشقی» است. از آنجایی که به قول حافظ شیراز «کز هر زبان که می شنوم نامکرر است» این داستان به تعداد انسان هایی که زیسته اند تکرار شده این بار اما در جریان این روایت، با زیرکی به مضامین اجتماعی و فرهنگی نیز در حاشیه داستان پرداخته شده است که لزوم رعایت کپی رایت آثار فرهنگی هنری، نفوذ تفکرات معتقد به اسطرلاب و رمالی در رده های بالای تصمیم گیری در کشور، نقش زنان در پشت پرده تصمیمات، فرهنگ پاپوش درست کردن و صفحه گذاشتن پشت سر آدم ها از جمله آنهاست.»
در خلاصه داستان «کوچه عاشقی» آمده است: دختری به نام مهتاب که عاشق خواننده و بازیگر تماشاخانه فردوسی است روز ۲۸ مرداد سال ۳۲ به قتل می رسد. کمیسر وجاهت و دستیارش ممسنی مسئول پیگیری هستند اما در کوچه عاشقی همه عاشق می شوند و …
امیرحسین آرمان، امیرکاوه آهنین جان، صدف بهشتی، حمیدرضا ترکاشوند، سمیرا حسینی، محیا دهقانی، اناهیتا دری، پریسا روزبهانی، محسن سلیمانی، فرداد صفاخو، بهزاد عبدی، سولماز غنی، الهام کرمی، محمدرضا مالکی، حسین میرزاییان. حمیدرضا ترکاشوند نیز خواننده اصلی این کنسرت نمایش است.
