نگاهی به فیلم «سرگیجه» به بهانه توزیع آن در فیلم‌نت یک اثر کامل
فیلم «سرگیجه» از نظر منتقدان سرتاسر دنیا، جزئی از فیلم های تاپ لیست تاریخ سینما به حساب می آید. همچنین جزو مهمترین فیلم های آلفرد هیچکاک است و اگر هیچکاک، جیمز استوارت و کیم نواک فقط همین یک فیلم را در کارنامه ی کاری خودشان داشتند، باز هم اسم شان در تاریخ سینما می ماند، چه بسا اهالی حرفه ای تاریخ سینما به واسطه ی همین فیلم، کیم نواک را به خاطر دارند.
به گزارش روزنه هنر، این فیلم را می‌توان از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار داد اعم از موسیقی بی نظیر برنارد هرمن تا طراحی صحنه و طراحی لباس کم نظیر که بعد از گذشت شش دهه همواره مثال زدنی است و همچنین تحلیل های روانشناختانه و تکنیکی تا حرکات دالی زوم که می توان آن را معروف ترین دالی زوم تاریخ سینما نامید.
یکی از مثال زدنی ترین نکات فیلم، روایت فیلم است. تا دوسوم فیلم، روایتش با جیمز استوارت است و در یک سوم پایانی آن، راوی عوض می شود و کیم نواک فیلم را روایت می‌کند، این تغییر روایت در زیباترین شکل ممکن اتفاق می افتد، با نوشتن نامه ای توسط کیم نواک راوی عوض می شود و در متن همین نامه، گره گشایی فیلمنامه اتفاق می افتد. فیلم به شکل جادویی مرموز است و تحلیل ژانری فیلم در دسته ی بین ژانری تلقی میشود. فیلم تریلرِ عاشقانه-روانشناختی هیچکاک در کارگردانی و ایده الهام بخش دیوید لینچ دربسیاری از آثارش هم بوده به ویژه در جاده مالهالند.
موتیف های معروفی که هیچکاک در آثارش دارد به تعدد مورد نقد و بررسی قرار گرفته و شاید بتوان گفت زن مو بلوندِ فم فتال که هیچکاک در آثارش آن را تکرار می کند دراین فیلم در اوج زیباشناسی قرار دارد. زنی که در یک سوم اول فیلم به حالت ژست آن را می بینیم شخصیتش کم کم لایه هایی از آن نمایان میشود که مانند رنگ موی کیم نواک تغییر می کند و جایی که جیمز استوارت به او دست میابد باز هم آن را به حالت ژست و فانتزی ذهن مردانه ی خود در می آورد.
«سرگیجه» جزییات زیبا و مثال زدنی فراوانی دارد. یکی از این جزئیات را اگر بخواهم نام ببرم که بعدها در تاریخ سینما به شدت فیلمسازها تحت تاثیر آن قرار گرفتند مجاز مرسلی است که هیچکاک در سکانس های آغازین به آن اشاره می‌کند. در سکانس آغازین، بعد ازسکانس تعقیب و گریز، جیمز استوارت از مبارزه ی خود با ترسش یعنی ارتفاع صحبت می کند و در آخر این سکانس اشاره ای به لباس زیر زنانه می شود که جدیدا ترند شده و بدون بند است جزئیات این سکانس مجاز مرسلی به کل فیلم و نوید حضور زنی جدید را میدهد.
فیلم از تیتراژ معروفش تا پایان فیلم با یک گرافیک کم نظیری طرف است. هیچکاک در قله ی تعادل بین جنگ قدیمی سینما یعنی صنعت سینما و هنر سینما ایستاده، تا جایی که می توان گفت بعد از هیچکاک فیلم های کمی پیدا می شود که آنقدر کامل باشد.
منبع: فیلم نت
