نظر ایکوموس درباره جهانی نبودن ارزش‌های مرکز تاریخی همدان
کارشناس ثبت جهانی گفت: از نظر ایکوموس در مرحله فعلی، مرکز تاریخی همدان دارای ارزش برجسته جهانی نیست و فقط هگمتانه می توانست از پرونده جدا و ثبت شود.
به گزارش روزنه هنر از مهر، روایت ثبت جهانی هگمتانه عنوان نشستی بود که امروز در موزه ملی ایران با حضور جمعی از کارشناسان پرونده ثبت‌های جهانی در موزه ملی ایران برگزار شد. هگمتانه چند روز پیش در دهلی نو و در جریان نشست یونسکو با نظر اعضا به ثبت رسید.
در این نشست محمد حسن طالبیان از کارشناسان ثبت جهانی گفت: باستان شناسان در همه اعصار درباره هگمتانه صحبت کرده‌اند ولی مرحوم مهیار آزادسازی خانه‌ها را برای آن انجام داد و میدان را باز کرد تا باستان شناسان روی آن کار کنند. این پرونده در سال ۱۴۰۰ پرونده به یونسکو ارسال شد و در سال ۱۴۰۲ ارزیاب ایکوموس به همدان رفت و سپس جواب سوالات داده شد.
وی افزود: اهمیت حفاظت و تاکید بر ارتقای کیفی و مشارکت مردم برای ما خیلی مهم است و بسیاری از پرونده‌ها از این جهت موفق بوده‌اند. اگرچه سال‌ها نسبت به همدان جفا شد اما در ماه‌های اخیر زحمت‌های زیادی هم برای آن کشیده شد البته تا نقطه مطلوب فاصله داریم ما موظفیم نه تنها برای هگمتانه بلکه برای کل محدوده بافت برنامه داشته باشیم.
طالبیان گفت: عده‌ای می‌خواستند در آنجا ساخت و ساز کنند ولی ما به سرعت در سال ۱۳۹۹ ضوابط اختصاصی را مصوب کردیم هر چند که اشکالاتی داشت ولی به سرعت ابلاغ کردیم با این وجود عدم استنکاف شهرداری برای ما مسئله بغرنجی بود چون ضوابط را نادیده می‌گرفتند آن چیزی که کمک کرد آن بود که گفتیم ما شهر تاریخی و آن زمان منظر تاریخی را ثبت می‌کنیم و شما باید براساس ضوابط اختصاصی عمل کنید در آن زمان دادستانی همراه شد و وفاقی را به وجود آورد.
وی افزود: رفع اغتشاشات بصری، ساماندهی بازار، پشتیبانی توسط دستگاه‌ها یک کار استثنایی بود باید قدر آن را بدانیم برای این پرونده ۵۰ نفر کار کردند پس این یک کار تیمی بود پرونده‌ها وقتی بزرگ و پیچیده می‌شوند قابلیت آن را دارد که از آن سو برداشت شود و حتی سرنوشت آن تغییر کند.
ارتباط شهر تاریخی و هگمتانه به کار بیشتری نیاز دارد
در ادامه، عبدالرسول وطن دوست از کارشناسان میراث جهانی گفت: این پرونده با عنوان هگمتانه و مرکز شهر تاریخی به یونسکو ارسال شده بود بعد از ارزیابی میدانی ایکوموس نظر به برگشت یا دیفر پرونده داده بود من با نظر ایکوموس موافق نبودم در گزارشی که در نهایت به کمیته میراث جهانی داد در چندین جا قبول کرده بود که هگمتانه دارای ارزش برجسته جهانی است همین طور درباره یکپارچگی تپه باستانی هم نگاه مثبتی داشت اما از نظر آنها حداقل در مرحله فعلی این طور فکر می‌کردند که مرکز تاریخی همدان دارای ارزش برجسته جهانی نیست معیارها هم برای آن احراز نشده بود و به این نتیجه رسیده بودند که ارتباط شهر تاریخی و هگمتانه نیاز به کار بیشتری دارد. به نظرم ایکوموس به دلیل عدم آشنایی با تاریخ و فرهنگ همدان این نگاه را داشت.
وی افزود: از آنجا که ایکوموس به عنوان مشاور عمل می‌کند باید یک برنامه‌ای داشته باشیم از زمانی که آنها نظرشان را می‌دهند تا برگزاری اجلاس می‌تواند پرونده را بررسی و اشکالات را حل کند نظر جمع این بود که در سند ایکوموس نوشته شود ایران آمادگی دارد که موضوع ثبت در اولویت قرار بگیرد و بقیه پرونده با کاوش‌های بیشتر بررسی شود.
وطن دوست بیان کرد: با کشورهای زیادی صحبت شد چهار محور گفتگو را داشتیم‌یکی اینکه تپه یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران ک جهان و منشأ تمدن پارسی است مدارک زیادی وجود دارد که بخشی از کودکی کوروش در همدان گذشته است و اینکه ایران برای ایکوموس اعتبار قائل است همچنین تپه هگمتانه هر چقدر سریع‌تر جهانی شود ایران امکانات بیشتری برای حفاظت خواهد داشت. نتیجه این گفتگوها امیدوار کننده بود و قزاقستان قبول کرد که شروع کننده بحث در اجلاس باشد ولی بعداً منصرف شد و به جای آن قطر پذیرفت که شروع کننده باشد در دهلی نو اولین جلسه با ایکوموس بود و حرف‌های علمی زده شد نه چانه زنی.
وی افزود: در جریان بررسی پرونده در اجلاس، کشورهای لبنان و بلژیک مشکلی به وجود آوردند. البته به ایکوموس ایراد گرفتند که چرا در پرونده‌ها نظرات مختلف دارد. ایکوموس در پاسخ به آنها لرزان صحبت کرد و من نگران شدم و فکر کردم که ممکن است برخی از کشورها تغییر نظر بدهند ولی رئیس جلسه توانست به خوبی راه هموار کند و کمک زیادی برای ما بود.
